حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا جواهری در گفت و گو با قدس آنلاین عنوان کرد: بسیاری افراد هستند که به دنبال کسب تقوای الهی هستند اما با یکسری از سووالات مواجه می شودند. از جمله اینکه،چه چیزهایی می‌تواند انسان‌ها را از کار زشت باز دارد؟ ضامن رعایت حقوق خدا و بشر چیست؟ تقوای الهی و تقوای مردمی چه ارتباطی با هم دارند؟ پاسخ این پرسش‌ها در معارف اهل بیت علیهم‌السلام وجود دارد.

وی ادامه داد: امام حسن عسکری(ع) در تبیین راه پرهیزکاری فرموده‌اند: من لم یتق وجوه الناس لم یتق الله؛ هرکس از چهره‌های انسان‌هایی که او را می‌بینند پرهیز و ترس و احتیاط نمی‌کند از معصیت خداوند پرهیز نخواهد کرد. در این حدیث راهکار اخلاقیِ پاک زیستن انسان‌ها در جامعه نشان داده شده است. تقوا عامل رشد و کمال انسان‌هاست اما تقوای الهی با تقوای مردمی پیوند بنیادین دارد و تقوای مردمی نمایشگر تقوای الهی درونی انسان‌هاست. هر شخصی که تقوای از وجوه الناس نکند تقوای الهی ندارد.

وی در خصوص تعریف تقوا در علوم اسلامی بیان داشت: تقوا در عرف شرع نگهداری و حفاظت نفس از گناه است و آن با ترک ممنوع و حرام تحقق می‌یابد و با ترک برخی از مباحات تمام می‌گردد. بنابراین کسب مهارت خودنگهداری و خویشتن داری از انجام کارهای ناپسند و زشت و ناروا و ناهنجاری‌ها و رذیلت ها و تبهکاری‌ها و فساد و شر و گناه در اخلاق اسلامی تقوا نام دارد.

وی یادآور شد: حقوق خانواده و همسر و فرزندان و والدین و مؤمنان و همسایگان در نظام حقوق اسلامی وجود دارد و رعایت آن حقوق بر همگان واجب است. تضییع حقوق واجب انسان‌ها گناه است. روی برگرداندن از حکم خدا و قرآن و سنت و عقل، گناه و بی‌تقوایی است. عدم رعایت حقوق الهی و حقوق شرعی شهروندان بی‌تقوایی است.

وی تاکید کرد: به حکم حدیثی که از امام حسن عسکری(ع) نقل شد، نشان تقوای الهی تقوای از وجوه الناس است. «وجوه الناس» صورت‌ها و چهره‌ها و نماها و نگاه‌های آدمیان است. انسان مومن و با تقوا از روی انسان‌ها شرم می‌کند و خجالت می‌کشد و کار زشت و خلاف شرع و خلاف عقل پیش روی آنها انجام نمی دهد. او حتما در هنگام وجود و حضور آدمیان، خودش را از بی‌آبرو شدن نگه می‌دارد. تقوای الهی از همین تقوای از انسان‌ها نمایان می‌گردد.

دکتر جواهری تصریح کرد: اثر تقوا باید در رفتار و گفتار شخص متقی نمایان گردد. ایمان و اخلاص انسان ها عامل پرهیزکاری و احتیاط و ترس از گرفتاری به کار زشت و حرام، در پیش چشم مردم است. اثر دنیوی  فعل حرام و کار زشت در حضور و پیش روی مردم و همسایگان و دوستان و همکاران، اثر فوری است و بازخورد و بازتاب آن در ذهن و فکر بینندگان سریع است. چون آدم وقیح و پررو و بی‌حیا که علنی پیش چشم دیگران کار خلاف می‌کند فوری از چشم مردم می‌افتد و سقوط می‌کند.

وی افزود: امام حسن عسکری علیه‌السلام در این گفتار طریق و اثر تقوا و تزکیه را نشان داده‌اند. افراد بی‌ادب و نزاکت و متخلف در روابط اجتماعی که حلم و عقلانیت ندارند و رفتار و گفتار عمومی‌شان زشت و بد است و بی‌پروا در جامعه خلاف می‌کنند، افرادی بی‌تقوا و بی‌ایمان‌اند. به حکم این حدیث هرکس تقوای از مردم ندارد تقوای الهی در او نیست. چون تقوای الهی و مردمی از هم جدایی‌ناپذیرند.

وی متذکر شد: بی‌تردید «متقین» در تقوای مردمی نیز سرآمد و پیشتاز خواهند شد. متقین در جامعه رفتار و گفتار مطلوب و موجّه دارند و مردم آنان را به خوشنامی و درست‌کاری و ادب و خوش‌اخلاقی و سلامت و پاکی می‌شناسند چون بی‌تقوایی در منظر وجوه الناس از آنان سر نزده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد ابراز داشت: تقوای الهی انجام واجبات و مستحبات و اقامه حقوق الهی و حقوق والدین و حقوق برادران مسلمان و حقوق همسایگان و همکاران و فرمان‌برداری از  خدای عزّوجلّ و رسول خدا  صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم و امامان علیهم‌السلام و اجرای اوامر قرآن و سنت و ترک کارهای حرام و ممنوع است. بی‌تردید با وجود این تقوای الهی از متقی در پیش روی دیگران و در منظر وجوه الناس کار زشت و خلاف شرع و عقل روی نخواهد داد.

انتهای پیام/